Streszczenie

            Zmieniające się środowisko bezpieczeństwa militarnego Polski i Regionu oraz dominująca w nim ekspansywna polityka Rosji, narzuca potrzebę określenia krytycznych zdolności koniecznych do rozwinięcia w celu zbudowania odpowiedniego potencjału odstraszającego a w przypadku wystąpienia agresji militarnej do skutecznego jej zapobieżenia.

Rozwój zdolności antydostępowych oraz selektywnych narzędzi uderzeniowych wskazuje na rosnące zagrożenia nie tylko w obszarze działań hybrydowych, ale także prowadzi do poważnego zagrożenia wybuchu konfliktu konwencjonalnego wysokiej intensywności.

Poziom tych zagrożeń wymusza podjęcie wszelkich możliwych działań w celu zbudowania wymiernego systemu odstraszania opartego na zdolnościach militarnych a w razie potrzeby w celu ich skutecznego użycia w konflikcie zbrojnym.

Zaawansowanie prac nad Planem Modernizacji Technicznej (PMT) pozwala z roku na rok na coraz większy poziom implementacji nowego uzbrojenia. Pomimo licznych zmian i korekt ma on szanse, przy rosnącym poziomie wydatków na zbrojenia, na zaspokojenie w najbliższym dziesięcioleciu podstawowych potrzeb ofensywnych oraz defensywnych.

Stopień realizacji PMT oraz ramy czasowe jego realizacji pozwalają dzisiaj na podjęcie dyskusji, czy w ramach rosnącej siły przeciwnika, są one odpowiednie i adekwatne. Jest to bowiem kluczowy czas aby zbadać skuteczność nowych zdolności i ich wzajemne relacje.

Tego zadania podjęło się Centrum Analiz Strategicznych i Bezpieczeństwa (CASiB). Dla jego realizacji wykorzystało narzędzi planszowej gry strategicznej, wspomaganej komputerowo, opracowanej przez Wojciecha Zalewskiego, który wcielił się w rolę dowódcy wojsk czerwonych. Strukturę wojsk przeciwnika opracował czołowy ekspert rządowego Ośrodka Studiów Wschodnich – Andrzej Wilk, natomiast zamiar przeciwnika zastał opracowany we współpracy z amerykańskim think tankiem – New Generation Warfare Centre (NGWC) z Waszyngtonu. Strukturę wojsk niebieskich opracował CASiB, natomiast kierowania operacją obronną podjął się gen. broni rez. Waldemar Skrzypczak, który opracował autorską koncepcję.

W raporcie przedstawiono tło geopolityczne konfliktu, metodologię gry, jej przebieg oraz wyniki wraz z rekomendacjami.

Wprowadzenie

Współczesne analizy wskazują, że działania Federacji Rosyjskiej wyczerpują znamiona wojny hybrydowej z naciskiem na dziania psychologiczne, informacyjne oraz cybernetyczne. Wiele z nich zwraca uwagę, że rozwój przez Rosję zdolności antydostępowych oraz selektywnych narzędzi uderzeniowych wskazuje na rosnące zagrożenia nie tylko w obszarze działań hybrydowych, ale także prowadzi do poważnego zagrożenia wybuchu konfliktu konwencjonalnego wysokiej intensywności. Wroga aktywność Rosji w tych obszarach nie pozostawia złudzeń co do zamiarów co najmniej w kwestii prób destabilizacji obecnego ładu na Świecie. O ile plany Rosji nie są znane, należy mieć na uwadze, że nie ograniczają się one wyłącznie do destabilizacji post zimnowojennego porządku. Dbanie o interes bezpieczeństwa Polski i Regionu, wymaga potraktowania poważnie sygnałów płynących z rosyjskiej aktywności. Wśród nich, wiele wskazuje, że oprócz zagrożeń hybrydowych, Polsce i Światu grozi niespodziewany wybuch konfliktu symetrycznego wysokiej intensywności. Na niebezpieczeństwo to wskazuję m in. ćwiczony od wielu lat scenariusz błyskawicznej mobilizacji wielu związków taktycznych na terenie Białorusi pod przykryciem ćwiczeń „Zapad”. Ćwiczonej błyskawicznej mobilizacji towarzyszą plany różnych scenariuszy sytuacyjnych, ale każdy z nich posiada stały punkt, którym jest zdobycie Warszawy.

Z punktu widzenia Rosji zdobycie Warszawy może być priorytetowym celem strategicznym. Składa się na to wiele czynników, zarówno wymiernych jak i symbolicznych. Warszawa jest stolicą kraju Europy Środkowowschodniej o największej gospodarce w Regionie. Jednocześnie znajduje się wystarczająco blisko, bo w odległości 140 km od granicy z Białorusią, aby móc ją zdobyć z zaskoczenia w relatywnie krótkim czasie. Co więcej układ rzek w Polsce oraz spodziewana reakcja NATO może doprowadzić do konieczności zatrzymania ofensywy rosyjskiej na linii Wisły i przyjęcia kontrofensywy Państw NATO. Z tego powodu Rosja z jednej strony może upatrywać w próbie opanowania całego terytorium Polski zbyt wysoki koszt inwazji. Z drugiej wystarczająco korzystny cel w zdobyciu Warszawy, zadowalając się grabieżami rezerw złota banku centralnego, zasobów banków komercyjnych oraz licznych zbiorów dzieł sztuki. Poza celami czysto materialnymi, Rosja może dążyć do rozbicia Unii Europejskiej oraz NATO. Celom tym może służyć próba okupacji Warszawy i trzymanie jej jako zakładnika mającego powstrzymać działania społeczności międzynarodowej.

Podobny scenariusz może dotyczyć każdego z krajów sąsiadujących z Federacją Rosyjską lub Białorusią, zatem także krajów B3 oraz państw południowej flanki NATO.

Założenia projektu

Celem gry wojennej było sprawdzenie skuteczności nowych, przewidywanych  do pozyskania w ramach Planu Modernizacji Technicznej zdolności i zbadać ich wzajemne relacje. W tym celu wybrano grono wybitnych specjalistów i narzędzia pozwalające znaleźć wzajemne relacje między zdolnościami a wynikiem starcia. Do badań wykorzystano narzędzie planszowej gry strategicznej, wspomaganej komputerowo, opracowanej przez Wojciecha Zalewskiego, który wcielił się w rolę dowódcy wojsk czerwonych. Strukturę wojsk przeciwnika opracował czołowy ekspert rządowego Ośrodka Studiów Wschodnich – Andrzej Wilk, natomiast zamiar przeciwnika zastał opracowany we współpracy z amerykańskim think tankiem – New Generation Warfare Centre (NGWC) z Waszyngtonu. Strukturę wojsk niebieskich opracował CASiB, natomiast kierowania operacją obronną podjął się gen. broni rez. Waldemar Skrzypczak, który opracował autorską koncepcję.

Metodologia gry strategicznej

Dwustronna, planszowa gra strategiczna, wspomagana komputerowo, opiera na zasadzie starcia dwóch potencjałów sił. O każdym ruchu wojsk, decyzji o uderzeniu lub wycofaniu się z walki decydują dowódcy (wojsk czerwonych i niebieskich). Oba potencjały zostały opracowane w oparciu o dostępne jawne informacje w zakresie ukompletowanie i wyposażenia poszczególnych jednostek bojowych. Każda jednostka bojowa (batalion / eskadra / para statków lotniczych / okręt) posiadała zdefiniowane wartości potencjałów uderzeniowego oraz obronnego. Ponadto każda jednostka ogniowa posiadała zdefiniowane dane w zakresie przemieszczania się oraz możliwości rażenia innych jednostek ogniowych. Celem gry nie jest jednoznaczne wykazanie dokładnych danych poszczególnych jednostek. Jest nim bardziej oddanie wzajemnych relacji między nimi, dlatego celowo przyjęto zaokrąglone dane. Nie mniej jednak wieloletnie wykorzystywanie narzędzi gier strategicznych (w tym narzędzi Wojciecha Zalewskiego z Taktyka i Strategia) prowadziły do wyników podobnych z wynikami precyzyjnych narzędzi badawczych posiadanych przez Siły Zbrojne i armie sojusznicze.

Dla oddania realizmu pola walki grę osadzono na specjalnie opracowanej mapie, dla której zdefiniowany został każdy fragment terenu pod względem jego właściwości taktycznych (przemieszczania się oraz warunków obrony i natarcia). Inaczej przebiega walka w terenie zabudowanym, inaczej na terenie otwartym. Inne jest przemieszczanie wojsk po terenie utwardzonym, inne przez rzeki i tereny jeziorne.

W ramach każdej doby konfliktu dowódca czerwonych w pierwszej kolejności i dowódca niebieskich w drugiej podają informacje o swoich decyzjach w zakresie wojsk własnych. Mogą polecić swoim wojskom podjęcie walki z konkretną jednostką wojskową, wycofać się lub przemieścić. Na koniec każdej doby podawane są wyniki starcia z bilansem strat oraz wskazaniem miejsca stacjonowania każdej jednostki. Gra w zależności od przyjętych założeń  kończy się wyczerpaniem potencjałów lub zajęciem określonego terytorium. Na koniec gry możliwe jest sprawdzenie skuteczności poszczególnych jednostek bojowych oraz poszczególnych systemów walki i wykazanie ich wpływu na wynik gry.

Ciąg dalszy nastąpi…